ایپاب‌فا: دنیای کودکی قصه های صوتی کودکان، داستان و بیشتر
کبوتر نامه‌بر
نویسنده: مهری طهماسبی دهکردی
فرزانه کوچولو، همان‌طور که مشغول بازی با عروسک‌هایش بود، شعر می‌خواند و صدایش به گوش برادرش فرهاد که گوشه‌ی اتاق نشسته بود و کتابی در دست داشت می‌رسید. فرزانه می‌خواند:
سلام سلام کبوتر
کبوتر نامه‌بر
نوشته‌ام نامه‌ای
ببر به‌سوی مادر
فرهاد کتاب را کنار گذاشت و به شعر خواهر کوچولو گوش داد. از او پرسید چی می خونی؟ و فرزانه جواب داد: کبوتر نامه‌بر می خونم. فرهاد پرسید: کبوتر نامه‌بر دیگه چیه؟ فرزانه شانه‌هایش را بالا انداخت و جواب داد: نمی دونم چیه!
فرهاد که پسر کنجکاوی بود و درباره‌ی حرف‌هایی که می‌شنید خوب فکر می‌کرد، با خودش گفت: «از قدیم آدم‌ها کبوترهای نامه‌بر را آموزش می‌دادند تا نامه‌هایشان را به دست دوستانشان برسانند؛ اما چطوری این کار را می‌کردند؟ کبوتر از کجا می‌دانسته که نامه باید به دست چه کسی برسد؟»
ذهن فرهاد مشغول کبوتر نامه‌بر بود. کنجکاوی او را واداشت تا به سراغ کتاب‌هایی که چند ماه پیش از دایی علی عیدی گرفته بود برود. دایی علی که می‌دانست فرهاد کنجکاو و دقیق است، به او یک دوره فرهنگنامه‌ی علمی دانش‌آموز عیدی داده بود. توی این کتاب‌ها می‌توانست جواب بسیاری از پرسش‌هایش را پیدا کند. فرهاد در جلد چهارم فرهنگنامه، لغت ِ لانه یابی را پیدا کرد. به صفحه‌ی 701 مراجعه کرد و این مطالب را خواند:
«لانه یابی Homing»
توانایی جانوران در یافتنِ راه لانه یا خانه‌ی خود را لانه یابی می‌نامند. این توانایی به‌ویژه هنگامی‌که نوزادان جانوران در لانه‌ها یا آشیانه‌هایشان در انتظار غذا هستند، اهمیت می‌یابد. پرنده‌ها و زنبورها از نشانه‌های موجود در سطح زمین برای نزدیک شدن به لانه‌هایشان استفاده می‌کنند، اما بسیاری از پرنده‌ها می‌توانند در امتداد دریا یا خشکی‌ای که قبلاً هرگز آن را ندیده‌اند، راهشان را بیابند. افرادی که کبوترهای مسابقه‌ای پرورش می‌دهند، این پرندگان را به نقاطی که صدها کیلومتر دورتر هستند می‌برند و سپس آن‌ها را رها می‌کنند تا ببینند کدام‌یک می‌تواند راه خانه را بیابد. مغز کبوترها حاوی آهن است و بعضی دانشمندان اعتقاددارند که پرنده‌ها این آهن را همانند عقربه‌ی قطب‌نما برای یافتن راهشان به کار می‌گیرند. پرنده‌ای که درون جعبه‌ای دربسته از انگلستان به آمریکا منتقل شده بود،13 روز پس از رها شدن در امریکا، به لانه‌ی خود در انگلستان بازگشت و طی این مدت حدود 4500 کیلومتر را با سرعت متوسط 440 کیلومتر در روز طی کرد! کبوترهای جَلدی وجود داشته‌اند که در یک روز مسافت 970 کیلومتر را پرواز کرده‌اند. کبوترهای دو یا سه ساله ازنظر سرعت در مسابقات بهترین نتیجه را به دست می‌آورند، اما کبوترهای مسن‌تر، در هوای بد بهتر می‌توانند راهشان را بیابند. …»
فرهاد به کبوتران جَلد و چابک و نیرومندی فکر می‌کرد که در یک روز مسافت 970 کیلومتر را پرواز می‌کردند! برای او عجیب بود که یک حیوان با این جثه‌ی کوچک و نحیف بتواند با چنین سرعتی پرواز کند. او بازهم به کبوترانی فکر می‌کرد که یاد گرفته بودند مسیر مشخصی را طی کنند و پیام‌های کتبی کوتاهی را به دست افراد مشخصی برسانند. وجود این کبوتران در دورانی که پست و ایمیل و تلفن و تلگراف نبود، بسیار اهمیت داشت.
فرهاد کتاب را کنار گذاشت و به پشت‌بام رفت و به آسمان نگاه کرد تا کبوترهایی را که آزادانه در آسمان می‌چرخیدند و حرکاتشان زیبا و چشم‌نواز بود ببیند. او با خودش این شعر را زمزمه می‌کرد:
سلام سلام کبوتر
کبوتر نامه‌بر
نوشته‌ام نامه‌ای
ببر به‌سوی مادر
(این نوشته در تاریخ 20 سپتامبر 2021 بروزرسانی شد.)
