نخستین پلاستیک کی ساخته شد؟
گردونهی دانش برای کودکان و نوجوانان
برای ساختن پلاستیک، کار شیمیدان با مولکول آغاز میشود. او مولکولها را وامیدارد که زنجیرهای دراز تشکیل دهند، که حلقههایش همین مولکولها هستند. مولکول جدید در «زنجیره دراز» رفتاری غیر از رفتار مولکول تنها دارد. این فعلوانفعال را پُلیمِریزاسیون یا بَسپارش میگویند و در اثر همین پلیمریزاسیون است که مواد جدید ساخته میشود.
تا اواسط سالهای ۱۸۰۰-۱۸۰9 شیمیدانها با پلاستیکها آشنا شده و آزمایشهایی با آنها انجام داده بودند. کلرور وینیل در سال ۱۸۳۸، استیرن در سال ۱۸۳9، مواد آکریلیک در سال ۱۸4۳ و پولیستر در سال ۱۸4۷ میلادی پلیمری شدند. اما در آن زمان نیاز خاصی به این مواد مصنوعی وجود نداشت.
در سال ۱۸۷۰، دانشمندی به نام جان هیات و برادرش ایسیا هیات که به دنبال جانشینی برای عاج میگشتند، سلولوئید را کشف کردند. این یک ماده سخت، سهلالوصول و شکلپذیر جدید بود که در برابر بسیاری از مواد شیمیایی دوام میآورد. از این زمان به بعد، بیشتر شیمیدانها به فکر ساختن مواد مصنوعی تازهتری افتادند.
در سال ۱909 یک شیمیدان بلژیکی- آمریکایی به نام لئو بکلاند، «فنل فورمالدئید» را کشف کرد. این نخستین پلاستیک ازجمله پلاستیکهای معروف به «گرماسخت» بود. بکلند در اصل میکوشید جانشینی برای لاک شفاف پیدا کند. بهجای آن، مایع تیرهرنگی ساخت که در اثر حرارت، سخت میشد. این ماده جدید در حلالهای عادی حل نمیشد؛ میشد آن را به هر شکلی درآورد: هادی برق نبود؛ و تهیهاش بسیار ارزان تمام میشد.
بکلند، این ماده جدید را یا استفاده از نام خودش، «بکلیت» نامید. این پلاستیک، نخستین ماده تمام ترکیبی بود که به مقادیر زیاد تولید میشد. تولید بکلیت، راه را بر تولید انواع پلاستیکهای بعدی در جهان هموار کرد.