چرا وقتی کسی عطسه میکند میگوییم:
«عافیت باشد»؟
گردونهی دانش برای کودکان و نوجوانان
هرگاه دوستی عطسه کند میگوییم «عافیت باشد». آلمانیها میگویند «سلامت باشید». ایتالیاییها میگویند «شادی» در کشورهای خاور دور و نزدیک، مردم دو دستشان را به هم میزنند و سرشان را رو به عطسه کننده، تعظیمکنان، پائین میآورند.
یک توضیح که در این خصوص داده شده است با خرافات ارتباط پیدا میکند. میگویند این رسمها وقتی پیدا شد که انسان اولیه گمان میکرد که روح یا جان هر کس به شکل هوا یا در تنفس او است و در درون کاسه سر جا دارد.
به همین علت، عطسه ممکن است این روح را برای مدتی کوتاه یا برای همیشه از کاسه سر بیرون کند، مگر آنکه خداوند مانع شود. عبارت «عافیت باشد»، در اصل، نوعی توسل به خداوند بوده است که جلوی بیرون رانده شدن روح را بگیرد. عدهای از مردم در برابر عطسه کننده سر فرود میآوردند و با این کار میخواستند بگویند که «امیدوارم روحت از بدنت نگریزد.»
ولی برخی از کارشناسان بر این باورند که گفتن عبارت «عافیت باشد» نشانه خرافات نیست. آنها میگویند این رسم از زمانی آغاز شد که بیماری طاعون سراسر آتن را فرا گرفته بود. عطسه، معمولاً نخستین نشانه ابتلای شخص به طاعون بود.
رومیها این رسم را با خودشان به بریتانیا بردند و وقتی مردم بریتانیا به طاعون مبتلا شدند، عبارت «عافیت باشد» را درست با همان منظوری که آتنیها به کار برده بودند به زبان میآوردند یعنی از خداوند میخواستند شخصی را که امکان مردن داشت از مرگ نجات دهد.
البته در کنار عطسه، خرافات بسیاری پدید آمده است ازجمله عدهای میگویند ممکن است حوادثی برای عطسه کننده رخ دهد؛ پس او باید کمی درنگ کند. بروز عطسه نیز در بروز یا عدم بروز حادثه مهم تلقی میشود.