چرا عدد ۱۳ را نحس میپندارند؟
گردونهی دانش برای کودکان و نوجوانان
تصور نحس بودن عدد ۱۳ یک تصور خرافی است. خرافات انواع بسیار گوناگون دارد و همگی به شکلی به اشیاء موجود در طبیعت، جادو، ارواح، رنگها، حوادث و مانند اینها مربوط میشوند.
اما شاید هیچ پندار یا تصور خرافاتی بهاندازه تصور نحس بودن عدد ۱۳ در سراسر جهان اینچنین معتقدانی نداشته باشد. مثلاً در غرب، هتلها طبقه سیزدهم ندارند. پس از طبقه دوازدهم طبقه چهاردهم میآید. در میان اتاقهای هتلها اتاق شماره ۱۳ وجود ندارد. بسیاری از مردم، هیچگاه سیزده نفر را به شام یا ناهار دعوت نمیکنند.
اما آنچه مایه شگفتی میشود این است که درباره سرچشمه پیدایش تصور نحس بودن عدد ۱۳، هیچگونه توافق یا وحدت نظری وجود ندارد. در هرجایی نظری متفاوت با جای دیگری میدهند.
بعضیها میگویند از نخستین روزی که انسان با شمارش اعداد آشنا شد، از عدد سیزده خوشش نمیآمد. ده انگشتش را با دو پایش جمع میکرد و به رقم دوازده میرسید. ولی فراتر از آن -یعنی سیزده – برایش ناشناخته و وحشتزا بود.
در محافل مذهبی مسیحیت، تصور خرافاتی نحس بودن عدد ۱۳ را به «آخرین شام» حضرت مسیح ارتباط میدهند که در آن حضرت مسیح و دوازده حواریاش که بر رویهم ۱۳ نفر میشوند حضور داشتهاند. برخی دیگر، این تصور را به ضیافت والهالا در اساطیر شمالی ارتباط میدهند که دوازده خدا به آن دعوت شده بودند. لوکی، روح ستیزهجویی و شیطنت، ناخواسته به آن جمع پیوست و تعدادشان را به سیزده رساند. درنتیجه، بالدِر، محبوب خدایان کشته شد.
نکته شگفتآور دیگری که درباره عدد ۱۳ میگویند آن است که این عدد در نزد چینیها و مصریان باستان مبارک و خجسته به شمار میرفته است.