مفهوم نقاشی کودکان
نقاشی زبان کودک است. کودکان برخلاف بزرگسالان هستند. آنها از طریق نقاشی کشیدن، قصهگویی، بازی کردن و… شناخته میشوند.
نقاشی به ما کمک میکند تا به دنیای درونی و روح کودک پی ببریم، بدانیم چه نیازهایی دارد، آیا کودک ناسازگار یا بیمار است؟ در بزرگسالی میخواهد چهکاره شود و… به دلیل علاقه بسیاری از خانوادههای عزیز و اهمیت نقاشی کودکان تصمیم دارم مفاهیم نقاشی کودکان را بهصورت کاملاً خلاصهشده، تقدیمتان کنیم. مفهوم خورشید، ماه، آسمان، زمین، اتومبیل و حیوانات را باهم بررسی میکنیم، لطفاً توجه داشته باشید که شما به کودک، موضوع نقاشی نمیدهید و خودش آزادانه نقاشی میکند.
۱ خورشید و ماه
در اغلب نقاشیهای کودکان، خورشید دیده میشود. خورشید نشانه امنیت، خوشحالی، گرما، قدرت و به قول روانشناسان، خورشید به معنی پدر است. وقتی رابطه کودک و پدر خوب است کودک خورشید را در حال درخشیدن میکشد و وقتی رابطه آن دو مطلوب نیست کودک خورشید را در پشت کوه ناپدید میکند.
ترسِ کودک از پدر، به رنگ قرمز تند و یا سیاه در نقاشی دیده میشود. البته ما با یک نقاشی به قضاوت نمیپردازیم؛ بلکه باید چندین نقاشی کودک را بررسی کرد. ماه، نشانه نیستی است. اغلب کودکان ماه را کنار قبر و قبرستان میکشند. کودکان در نقاشی خود ماه را با «مرگ» معنی میبخشند.
۲ آسمان و زمین
آسمان به معنی الهام و پاکی است. ولی زمین به معنی ثبات و امنیت میباشد. کودکان خیلی کوچک، هیچوقت خطی برای نشان دادن زمین ترسیم نمیکنند، ولی در سن ۵ یا ۶ سالگی که آغاز به درک دلایل منطقی میکنند به کشیدن زمین نیز میپردازند.
۳ اتومبیل
در جامعه امروزی ماشین نشانه قدرت است؛ به همین دلیل در نقاشیهای کودکان مخصوصاً پسربچهها ماشین زیاد دیده میشود. وقتی یکی از اعضای خانواده -که اغلب پدر و گاهی خود کودک است- رانندگی میکنند، از دیدگاه برونفکنی اهمیت پیدا میکند. بیشتر نوجوانان به بهانه اینکه کشیدن تصویر آدم حوصلهشان را سرمی برد یا سخت است، از کشیدن شکل آدم خودداری میکنند؛ اما به اعتقاد پژوهشگران، ترجیح دادن کشیدن ماشین در این دوره خودبهخود نشاندهنده وابسته بودن شخص به دنیای خارج و زندگی ماشینی است. البته این مسائل بستگی به سن، فرهنگ و عوامل ذهنی و… نوجوان دارد.
۴ حیوانات
اگر در نقاشی کودکِ شما تصاویر حیوانات دیده میشود ممکن است دلایل مختلفی وجود داشته باشد که شما با صحبت کردن با کودک پی به آن میبرید. کودکی که در روستا زندگی میکند، حیوانات خانگی دارد، عاشق حیوانات باشد و یا حتی زیاد به باغوحش برود طبیعی است که حیوان بکشد. پس فرهنگ و طرز زندگی کودک در خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر کودک بهنوعی با حیوانات رابطه نداشته باشد و حیوان برای او در دسترس نباشد تصویر حیوان در نقاشی او اهمیت خاصی پیدا میکند. گاهی ممکن است کودک احساس گناه و تقصیری را که تجربه کرده و جرئت نکرده آن را ابراز کند در نقاشی و در قالب حیوان نشان دهد.
مثلاً کودکی ممکن است به دلیل اینکه دیشب در جایش خرابکاری کرده و سرزنش شده احساس گناه کرده باشد و در نقاشیاش شکل حیوان خاصی را مثل مارمولک بکشد. کشیدن حیوانات درنده نشانه فشارهای درونی مخفی کودک است. مثلاً کودکی که نسبت به برادر کوچکترِ تازه به دنیا آمدهاش حسادت میکند، در نقاشی ممکن است گرگ بکشد که این نشاندهنده ترس و دلهره کودک از تازهوارد کوچولو است. دوستان خوبم، توجه داشته باشید که در تجزیهوتحلیل نقاشی کودکان – که کاری بسیار ظریف و حساس است- چون یک کار تخصصی و تجربی است، شما رأی قطعی نمیدهید. کودک شما باید خودش به میل خودش موضوع نقاشی را انتخاب کند.
شما نباید بالای سر او بنشینید و به او مداد رنگی به میل خودتان بدهید. او در نقاشی کردن باید آزادی کامل داشته باشد. در پایانِ نقاشی از کودک بخواهید که در مورد تصاویر کشیده شده برای شما حرف بزند. این گونه اطلاعات به شما در تجزیهوتحلیل نقاشی کودک کمک میکند.
کودکان را به کشیدن تشویق کنید اما آنها را مجبور نکنید که همینالان برای شما نقاشی بکشند.