نخستین پزشک چه کسی بود؟
گردونهی دانش برای کودکان و نوجوانان
انسان، حتی پیش از رسیدن به «تمدن»، بهگونهای «پزشکی و مداوا» میکرده است؛ یعنی کارهایی برای تخفیف دادن درد انجام میداده است. در تمام تمدنهای اولیهای که اسناد و مدارکی از خود بر جای گذاشتهاند، پزشکانی وجود داشتهاند.
بابلیها مدارک پزشکی چنان روشنی در تشریح و توصیف بیماریهای گوناگون از خود برجای گذاردهاند که پزشکان امروزی نیز آنها را تشخیص میدهند. در میان مصریان باستان، مردم عادی گمان میکردند که بیماری در اثر نفوذ ارواح پلید در انسان ایجاد میشود؛ اما در مداوای مصریها نیز انواع قرص و مرهم شامل موادی چون تریاک و روغن کرچک دیده میشد. آنان در سطح خارجی بدن، به برخی عملیات جراحی دست میزدند.
بدین ترتیب، میبینیم که دکترها در روزگار باستان هم در میان مردم بودهاند؛ اما در حدود سال 460 پیش از میلاد، مردی به نام بقراط (در یونانی: هیپوکراتس) در یونان چشم به جهان گشود که زندگی و کارهایش تغییرات بزرگی در پزشکی پدید آورد. او را بهدرستی «پدر پزشکی» خواندهاند.
کاری که بقراط کرد این بود که پزشکی را از چنگال جادو و خرافات به درآورد. او باآنکه اطلاعات علمی و بنیادی پزشکی امروز را نداشت، روش و نگرشش به مسائل پزشکی طوری بود که میشود عنوان «علمی» بر آن گذاشت.
او به شاگردانش میآموخت که پزشک باید بیمار را از نزدیک و بهدقت معاینه کند. او باید به مقدار خیلی کم از دارو استفاده کند و به التیام یا بهبود طبیعی بیمار کمک برساند. پزشک هیچگاه نباید بیمار را بیازارد یا به مخاطره بیندازد.
بقراط بیماریهای بسیاری را تشخیص داده و توصیف کرده بود. برخی از اطلاعات پزشکی که او در اختیار داشت و به کار میبست امروزه نیز مانند همان دو هزار سال پیش، درست و معتبر هستند.