فلز مس از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفت؟
گردونهی دانش برای کودکان و نوجوانان
انسان، مس را خیلی زودتر از فلزات دیگر به کار گرفت، البته بهاستثنای طلا. هزاران سال پیش از آغاز دوران تاریخی، انسانهای عصر سنگ، مس را میشناختند و به کار میبردند.
یکی از دلایل آشنایی انسان با مس و کاربرد آن در نخستین مراحل زندگی اولیه، این بود که مس تقریباً به حالت خالص در طبیعت یافت میشد. مس را میتوان به شکل کلوخ و دانههای آزاد فلزی، پیدا کرد. بدین ترتیب، انسان اولیه، احتمالاً کلوخهای مس را بهاینعلت گردآوری میکرده است که برایش جالب بودهاند. بعدها، انسان متوجه شد که این سنگهای سرخ فلزی را میتواند بکوبد و به شکلهای دلخواه خویش درآورد. ازآنپس، ساختن انواع چاقو و اسلحه مسی آغاز شد. زیرا این کار بهمراتب از ساختن ابزارهای سنگی آسانتر بود.
و آنگاه، سالهای سال که گذشت، انسان آموخت که اگر سنگهای سرخ مسی را ذوب کند. میتواند مایع روان را در قالب بریزد و به شکل کاسه و فنجان درآورد. مس در زندگی انسان چنان مفید واقع شد که انسان به استخراج آن و ساختن انواع ظروف مسی پرداخت.
تا هزاران سال، مس یگانه فلز نرم و شکلپذیری بود که انسان میشناخت. مثلاً مشکل طلا، نایابی آن و نرمی و چکشخواری فوقالعادهاش بود که ساختن اشیاء و وسایل موردنیاز را غیرممکن میساخت.
میگویند وقتی مصریها اهرام مصر را میساختند از ابزارهای مسی استفاده میکردهاند. در همان منطقه اهرام نیز یک لوله مسی پیدا شده است که مصریها در پنج هزار سال پیش ساخته بودهاند. این لوله هنوز سالم و قابلاستفاده است!
پس از کشف آهن، از دامنه کاربردهای گوناگون مس کاسته شد. امروزه تولید مفرغ یا برنز (آلیاژ مس و قلع) و برنج (آلیاژ مس و روی) بخش عمده مس را به خود جذب میکند. به بیان دقیقتر، مس، سوای آهن و آلومینیوم، بیش از بقیه فلزات در جهان کنونی به مصرف میرسد.