شب ادراری کودکان 2 و 3 و 4 ساله / عوامل و منشأ شب ادراری

شب‌ ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله پدیده‌ای غیرارادی در زمان خواب است، زمانی که انتظار می‌رود شخص بتواند کنترل مثانه خویش را داشته باشد اما با صحنه خیس شدن ملافه، لباس‌خواب و تختخواب مواجه می‌شود که می‌تواند کودک را بسیار خجالت‌زده کند. باید پذیرفت شب‌ادراری قبل از هفت‌سالگی چندان غیرمعمول نیست با توجه به آن‌که هنوز رشد کودک ادامه دارد. والدین می‌بایست با صبوری و حوصله کمک کنند صدمه‌ای روح لطیف فرزندشان را تهدید نکند. تغییر سبک زندگی، آموزش درست و گاه استفاده از خدمات درمانی مثمر ثمر خواهد بود.

مروری بر اختلال شب‌ ادراری کودکان

زمانی می‌توان گفت که یک کودک درگیر اختلال شب‌ادراری شده است که شرایطی وجود داشته باشد ازجمله آنکه فرد، سنی بیش از پنج سال داشته باشد و عارضه بیش از سه ماه نیز طول بکشد.

به یاد داشته باشید همواره عوامل یکسانی منشأ بروز شب‌ادراری نیستند بنابراین نباید با خوددرمانی و استفاده از شیوه‌های منسوخ، روند درمان را با تأخیر مواجه کنید.

حال پزشکان مجهز به علم و دانش هستند و می‌توانند در جلسات مشاوره‌ای عامل ایجاد و خدمات درمانی مؤثر را پیشنهاد کنند.

در مواردی نقایص مادرزادی یا رفتارهای خاص، موجب درگیری کودک با چنین اختلالی می‌شوند. همچنین شرایط خاصی مانند نقص عملکردی می‌تواند منجر به عملکرد غیرقابل‌کنترل مثانه در کودکان شود به‌طوری‌که پدیده شب‌ادراری دور از انتظار نیست.

نوزادان نیز معمولاً به دلیل عدم رشد کامل مثانه و مجرای ادرار، چنین شرایطی را همواره تجربه می‌کنند. به یاد داشته باشید پروسه درمان یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و نیاز به اطلاعاتی کارآمد از زمان وقوع تا عوامل تشدیدکننده است.

علائم کلی شب‌ادراری در کودکان

کودکان اغلب از پنج‌سالگی، چندان قادر نیستند مهارت خودکنترلی ادرار را کسب کنند به‌طوری‌که نباید شب‌ادراری را بغرنج دانست. معمولاً بین سنین ۵ تا ۷ سالگی، تعداد این گروه کاهش می‌یابد اما در صورت ماندگاری عارضه، پس از هفت‌سالگی نیاز به استفاده از خدمات درمانی فوری است.

علل بروز شب‌ادراری کودکان

تاکنون دانشمندان و متخصصان علم پزشکی برای بیان دقیق علت شب‌ادراری به جمع‌بندی نرسیده‌اند اما موارد مشترکی در بین قربانیان این عارضه دیده شده است مانند:

مثانه کوچک

کودکانی که مشکل شب‌ادراری دارند، ممکن است به دلیل عدم رشد کافی مثانه باشد.

عدم توانایی تشخیص پر بودن مثانه

در مواردی عصب‌های مسئول کنترل مثانه رشد کندی دارند به‌طوری‌که ممکن است در زمان خواب به‌ویژه اوقاتی که شخص در حال خواب عمیق است، پیام پر شدن مثانه صادر نشود.

عدم تعادل هورمونی

هورمون ضد ادراری در برخی از کودکان به‌اندازه کافی ترشح نمی‌شود که می‌تواند خروج ادرار را با موانعی مواجه کند.

عفونت مجاری ادراری

این نوع عفونت می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل ایجادکننده برای شب‌ادراری کودکان مطرح باشد که معمولاً شواهد آن را خیس شدن رختخواب، تکرر ادرار، تغییر رنگ ادرار به‌صورت قرمز و صورتی و درد در هنگام دفع ادرار است که در برخی کودکان نیز دور از انتظار نخواهد بود.

آپنه خواب

برخی از کودکان شب‌ادراری ارتباط با آپنه خواب دارد که معمولاً در این حالت کودک، دچار قطع تنفس در زمان خواب می‌شود. عامل این اتفاق را تورم یا بزرگ شدن لوزه‌های آدنوئید ها بیان می‌کنند. همچنین خروپف و خواب‌آلودگی در روز نیز از دیگر نشانه‌های این پدیده است.

دیابت

دیابت در کودکان نیز می‌تواند سلامت کودک را به خطر اندازد، علاوه بر آن‌که مشکل شب‌ادراری نیز دور از انتظار نیست اما برای مشاهده زنگ خطرهای هشداردهنده نیاز است علائمی همچون اشتهای زیاد، تکرر ادرار، تشنگی، خستگی و کاهش وزن نیز وجود داشته باشد.

یبوست مزمن

شاید دور از انتظار به نظر برسد که یبوست‌های مزمن می‌تواند در مشکل شب‌ادراری تأثیرگذار باشد، با توجه به اینکه برای کنترل ادرار عضلات مشترکی با کنترل مزاج وجود دارد، چنین رخدادی صورت می‌گیرد.

وجود مشکل ساختاری در دستگاه ادراری یا سیستم عصبی

این نوع نقص در سیستم عصبی یا ادراری در موارد نادری منشأ پدیده شب‌ادراری است.

استرس و اضطراب

استرس و اضطراب می‌تواند یکی از عوامل شروع و تشدیدکننده عارضه شب‌ادراری باشد.

سابقه خانوادگی

شانس درگیری کودک با شب‌ادراری در خانواده‌هایی که یکی از والدین یا هر دو درگذشته چنین شواهدی را نمایش می‌گذشتند، چندین برابر افزایش می‌یابد.

اختلال نقص توجه و بیش فعالی

کودکانی که از اختلال نقص توجه و بیش فعالی نیز رنج می‌برند، معمولاً بیشتر درگیر شب‌ادراری می‌شوند.

بهترین زمان مراجعه به دکتر برای شب‌ادراری در کودکان

در بازه کودکی، تعداد زیادی از کودکان به شکل ناگهانی رختخواب خود را خیس می‌کنند اما تعداد کمتری نیاز به کمک دارند که برای شناخت این گروه نیاز است شرایطی وجود داشته باشد. ازجمله:

کودک بیش از ۵ سال سن داشته باشد، شب‌ادراری پس از توقف در این برهه خاص به‌یک‌باره پدید آید. مشکلات دیگری مانند تشنگی غیرمعمول، تغییر رنگ ادرار به‌صورت صورتی یا قرمز و یا درد در هنگام دفع ادرار وجود داشته باشد.

پیامدهای ناشی از مشکل شب‌ادراری در کودکان

مشکل شب‌ادراری در صورت تداوم می‌تواند به سلامت روان فرد آسیب برساند. علاوه بر آنکه گناه و شرمساری، عزت‌نفس را می‌کاهد و فرصت حضور در فعالیت‌های اجتماعی، دور همی‌های دوستانه و شرکت در اردوها را نیز می‌گیرد.

در برخی از کودکان نیز به علت تکرر ادرار معمولاً در ناحیه تناسلی، مشکلات پوستی به وجود می‌آید، با توجه به آنکه همواره کودک با لباس‌زیر مرطوب می‌خوابد.

چه زمانی می‌توان مشکل شب‌ادراری کودکان را تائید کرد؟

شب‌ادراری در کودکان، عارضه‌ای چندوجهی است؛ بنابراین نیاز است علاوه بر داشتن سنی بیش از ۵ سال، کودک این عارضه را به شکل هفته‌ای دو بار تجربه کند. همچنین ماندگاری عارضه نیز معمولاً بیش از سه ماه باشد.

گاه شرایط خاص سبک زندگی می‌تواند منجر به اختلال شب‌ادراری شود، ازجمله می‌توان به خستگی، تحرک بسیار، نوشیدن مایعات قبل از خواب اشاره کرد.

آمار شیوع شب‌ادراری کودکان

شب‌ادراری یکی از مشکلات شایع در بین کودکان است که در اثر عوامل مختلف به وجود آمده و از بین برود. آمارها بیانگر درگیری کودکان زیر ۱۰ سال در حدود ۵ تا ۱۰ درصد هستند، بنابراین نباید به این پدیده نگاهی غیرعلمی داشت.

همواره افزایش سن این مشکل را کمرنگ نمی‌کند، بد نیست بدانید حدود ۲ تا ۳ درصد افراد همچنان پس از ورود به دوران بلوغ و مرحله بزرگ‌سالی شواهدی از شب‌ادراری را نشان می‌دهند که می‌تواند روحیه و روان آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد بنابراین درمان زودهنگام، روند طبیعی زندگی شخص را تسهیل می‌کند.

در مواقع خاصی، سبک زندگی غلط و تنش‌های روانی، عامل بروز شب‌ادراری هستند؛ بنابراین نیاز است دانش خویش را درباره این شرایط افزایش داد تا برای مقابله با این پدیده مجهز شد البته چنین عملکردی برای تمامی افراد درگیر جوابگو نخواهد بود با توجه به آن‌که منشأ بروز و راهکارهای درمانی به‌شدت متنوع هستند.

انواع شب‌ادراری کودکان

شب‌ادراری معضلی است که پزشکان برای درک بهتر شواهد آن، یک تقسیم‌بندی کلی داشتند ازجمله می‌توان نوع اولیه و ثانویه را نام برد که شرایطی همچون عوامل ژنتیکی و نقص در کنترل ادرار باعث بروز نوع اولیه می‌شوند اما بیماری‌های سیستمیک مجاری ادراری در شب‌ادراری ثانویه نقش دارند.

خانواده‌ها برای قضاوت درباره پدیده شب‌ادراری عجله نداشته باشند و حداقل تا ۵ سالگی صبوری پیشه کنند. بسیاری از کودکان می‌توانند توانمندی خویش را برای کنترل ادرار به دست آورند؛ اما در مواردی که شرایط خاص وجود داشته باشد، این معضل ممکن است، ادامه یابد، بنابراین درمان زودهنگام بسیار حائز اهمیت است.

انواع شب‌ادراری کودکان بر اساس شدت عارضه

شب‌ادراری تک علامتی همان‌طور که از اسمش مشخص است، فرد تنها شواهدی از خیس کردن رختخواب را مشاهده می‌کند و تبعاتی خاص ندارند. خوشبختانه اغلب قربانیان نیز درگیر این نوع از شب‌ادراری هستند البته به این مفهوم نیست که شدت شب‌ادراری یکسان است، برخی از کودکان تنها ۱ تا ۳ بار در هفته رختخواب خود را خیس می‌کنند که جزو گروه خفیف دسته‌بندی می‌شوند و عده‌ای نیز ممکن است، حدود ۳ تا ۶ بار طی هفته باشد که با شب‌ادراری متوسط دست‌وپنجه نرم می‌کنند اما اصطلاح شب‌ادراری شدید را برای افرادی به کار می‌برند که در طی هفته ۶ تا ۷ بار این رنج و عذاب را متحمل می‌شوند.

شب‌ادراری ثانویه، درواقع نوعی از عارضه است که به شکل ناگهانی بازمی‌گردد، علی‌رغم تلاش فرد برای خودکنترلی ادرار در حدود شش ماه شواهد خاصی از این موضوع را به‌یک‌باره مشاهده می‌کند که می‌تواند روح و روان او را آزار دهد.

عوارض ناشی از عدم درمان شب‌ادراری کودکان

شب‌ادراری تنها یک مشکل ساده نیست بلکه در صورت عدم پیگیری درمان می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری را برای کودک و خانواده به همراه آورد بنابراین در صورت مشاهده چنین مشکلی حتماً مشاوره‌ای با متخصصان درمانگر به‌ویژه روانشناسان و افراد صاحب‌نظر در حوزه کودک داشته باشید.

از شایع‌ترین مشکلات ناشی از شب‌ادراری، می‌توان به کم‌توجهی، بی‌قراری، بیش فعالی و حتی افسردگی اشاره کرد که می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد به‌طوری‌که فرد، انگیزه‌ای برای حضور در وجوه مختلف زندگی شخصی و اجتماعی نداشته باشد.

والدین می‌بایست توجه بسیاری به سبک زندگی خود داشته باشند تا فرزندشان بیاموزد در طی روز و شب به شکل منظم مثانه خود را خالی کند و تحت‌فشار قرار نگیرد. مطمئناً این عادت سالم می‌تواند بسیار مثمر ثمر باشد، همچنین پزشکان توصیه می‌کنند با تنظیم زنگ ساعت، مانع شب بیداری در ساعات خواب عمیق شد، بدین‌صورت کودک، ناخودآگاه عادت شب‌ادراری را کنار خواهد گذاشت.

به یاد داشته باشید مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین نیز می‌تواند یکی از عوامل بروز شب‌ادراری باشد، همچنین بهتر است با خوردن شام سبک احتمال بروز این پدیده را کاهش داد.

همچنین بهتر است والدین نسبت به انجام فعالیت‌های سنگین و یا تنش‌های عاطفی فرزندشان، نیز کنترل خوبی داشته باشند تا شب‌ادراری، ماندگار نشود.

مصرف موادی همچون فرنی، شیر و میوه‌ها و مواد مغذی بهتر است قبل از خواب محدود شود.

شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

بهترین زمان برای آموزش کنترل ادرار را، دو و سه سالگی برای کودکان عنوان می‌کنند. خانواده‌ها باید نگرانی چندانی نسبت به این عارضه نداشته باشند و در صورت شب‌ادراری، تنبیه یا سرزنش رفتاری غیرمعمول است تا روند طبیعی رشد کودک دچار انحراف نشود. زمانی زنگ خطر و هشداردهنده به صدا درمی‌آید که سن حداقل ۵ سال باشد.

عامل ایجاد شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله معمولاً پدیده‌ای رایجی است اما نیاز نیست نگرانی داشت. معمولاً با افزایش سن، چنین رخدادی کمرنگ می‌شود و در صورت ماندگاری می‌توان از طریق خدمات درمانی و مشاوره‌های تخصصی این اختلال را بهبود بخشید.

در مواردی برخی از خانواده‌ها با چالش‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که می‌تواند منجر به اختلال شب‌ادراری شود ازجمله می‌توان به ترس و وحشت، مرگ ناگهانی اقوام و طلاق والدین اشاره کرد.

اعضای خانواده به‌ویژه والدین مراوده نزدیکی با کودکان دارند، بنابراین علاوه بر آنکه نقش آموزشی مؤثری را ایفا می‌کنند که می‌تواند با برخورد درست عامل ایجاد یک چالش یا کمرنگ کننده یک معضل باشد بنابراین اگر فرزندتان از چنین مشکلی رنج می‌برد بهتر است با برخورد درست این پدیده را بزرگ نکنید تا کودک دچار شرمساری نشود.

همچنین ممکن است برخی از خانواده‌ها با سرزنش، ضرب و شتم و بی‌توجهی، سعی در کاهش این مشکل داشته باشند درحالی‌که می‌تواند استرس و اضطراب بسیاری را به وجود آورد به‌طوری‌که استفاده از خدمات درمانی نیز چندان مثمر ثمر نباشند.

استفاده از مشاوره تخصصی پزشکان و روانشناسان بسیار کارآمد است. الگوی خواب به‌گونه‌ای است که پس از چندین ساعت، فرد به خوابی عمیق فرو می‌رود، برخی از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به شکل غیر پیوسته فرزندشان را با ساعت زنگ‌دار بیدار کنند اما تعهد جدی به این برنامه ندارند، درحالی‌که این قاعده بی‌نظم می‌تواند نه‌تنها اثربخش نباشد بلکه پیامدهای منفی نیز به دنبال داشته باشد.

زنگ خطرهای هشداردهنده برای مشکل شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

معمولاً زمانی زنگ خطرهای هشداردهنده برای مشکل شب‌ادراری به صدا درمی‌آید و والدین را نگران می‌کند که کودکی بیش از ۵ سال داشته باشد. اغلب می‌توان با آموزش درست، شب‌ادراری در کودکان ۲، ۳ و ۴ ساله را نیز کاهش داد به‌طوری‌که برای کنترل خود، مهارت کسب کند.

متخصصان نیز به خانواده‌ها تأکید می‌کنند، خیس شدن تخت خواب را یک فاجعه بزرگ ندانند، بلکه نیاز است در جلسات مشاوره‌ای، با ارزیابی دقیق شناختی از این واقعه کسب کرد.

در مواردی عوامل ژنتیکی دخیل هستند، اگرچه اختلال در کلیه یا مثانه نیز به‌ندرت می‌تواند منشأ چنین مشکلی برای کودک باشد که در صورت عدم درمان، روح و روان را نیز به هم می‌ریزد.

اقدامات لازم بعد از تشخیص مشکل شب‌ادراری کودکان

برخی از کودکان اگرچه ماه‌ها و حتی سال‌ها شواهدی از خیس کردن رختخواب را نشان نمی‌دهند اما به دلایل مختلفی مانند مهاجرت به شهر جدید، از دست دادن یکی از اعضای خانواده و یا تنبیه بدنی در مدرسه، دوباره با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

شب‌ادراری ثانویه معمولاً مرتبط با دلایل روان‌شناختی است ازجمله ترس یا ناامنی‌هایی که می‌تواند بهداشت روان کودک را تحت‌فشار قرار دهد.

برخی از خانواده‌ها نیز همواره از مقاومت فرزندشان برای رختخواب رفتن، شاکی هستند درحالی‌که باید پذیرفت کودکان علیرغم سنی کم، به دلیل رفتار و عکس‌العمل خاص خانواده‌ها، همواره از این حادثه شرمسار هستند. بهترین رفتاری که کارشناسان توصیه می‌کنند تشویق و عدم تنبیه است.

همواره سریع رفتن به رختخواب مثمر ثمر نیست، در مواردی به دلایل مختلف مانند درگیری با بیماری‌های جنسی و یا عفونت‌های ادراری، این عارضه پدید می‌آید. متخصصین اطفال تنها افرادی هستند که صلاحیت تشخیص و تجویز خدمات درمانی را دارند.

مروری بر بی‌اختیاری ادرار طی روز

همان‌طور که اشاره شد نمی‌توان به‌طور قاطع برای بی‌اختیاری ادرار در طی روز، دلایلی را مطرح کرد اما استعداد ژنتیکی، تأثیر بسزایی در نمایش این عارضه دارد.

علاوه بر آنکه حضور در محیط‌های خاص می‌تواند با عوامل اکتسابی شب‌ادراری در ارتباط باشد.

باید پذیرفت، شب‌ادراری چندان مشکل جدی نیست تا زمانی که برای خانواده و کودک، مسائلی را به وجود نیاورد. علاوه بر اینکه باید سن کودک نیز کمتر از ۵ سال باشد، در غیر این صورت زنگ خطرهای هشداردهنده به صدا درآمده است و نیاز است برای درمان زودهنگام اقدام کرد.

به یاد داشته باشید زمانی می‌توان به بهبودی کودک امیدوار بود که حداقل ۶ ماه شاهد خیس شدن رختخواب طی خواب شبانه بود. با طی شدن روند تکاملی رشد کودکان، می‌آموزند چگونه مهارت خودکنترلی را کسب کنند و شاهد چنین موضوعی نباشند.

البته در مواردی همچون طلاق والدین، تولد خواهر و برادر، ورود به یک محیط جدید مانند مدرسه و شکست‌های آموزشی کودک ممکن است به دلیل استرس‌های ناگهانی شاهد برگشت مشکل شب‌ادراری باشد علاوه بر آنکه کابوس و اضطراب نیز سلامت روان را نیز تهدید می‌کند.

خانواده‌ها به‌جای تنبیه و سرزنش می‌بایست با آغوش باز، فرزندشان بپذیرند تا این بحران‌های عاطفی را پشت سر بگذارد و دیگر شواهدی از خیس شدن مشاهده نشود.

والدین بهتر است این‌گونه از فرزند درگیر شب‌ادراری خویش حمایت کنند

شب‌ادراری مشکل چندان پیچیده‌ای نیست بلکه می‌توان با یافتن منشأ برای استفاده از خدمات درمانی و یا آموزش درست، گام برداشت.

برخی از کودکان علی‌رغم موفقیت خویش در کنار گذاشتن مشکل شب‌ادراری، در برهه‌ای از زمان به دلایل مختلف چنین وضعیتی مواجه می‌شوند که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد بنابراین خانواده‌ها می‌بایست از سرزنش کردن و تنبیه بدنی بپرهیزند تا کودک برای همراهی انگیزه داشته باشد، مطمئناً بازدهی دوچندانی نیز به همراه دارد.

یافتن منشأ استرس روانی نیز کمک شایانی می‌کند تا کودک برای کنترل شب‌ادراری، همراهی لازم را داشته باشد، بنابراین خانواده‌ها می‌بایست رابطه عاطفی خوبی با فرزند خویش برقرار کنند.

دادن مسئولیت‌های ساده و قابل انجام به کودک کمک می‌کند تا انگیزه و اعتمادبه‌نفس بالایی کسب کند به‌طوری‌که در کاهش مشکل شب‌ادراری نیز تأثیرگذار است.

قرار نیست دیگر اعضای خانواده از مسئله‌ی شب‌ادراری فرزندان، آگاه شوند که همچون اهرم فشاری، کودک را اذیت کند.

بهتر است، خانواده‌ها بدانند که هیچ خدمات درمانی همچون رفتار درست نمی‌تواند به کودک برای فائق آمدن بر مشکل خیس شدن رختخواب کمک کند، بنابراین به‌گونه‌ای با فرزندتان برخورد داشته باشید که احساس خجالت و شرمساری نداشته باشد.

بهترین زمان برای استفاده از مشاوره‌های پزشکی

والدین برای استفاده از خدمات پزشکی جهت کاهش مشکل شب‌ادراری چند دسته هستند، گروهی که چنین عارضه‌ای را جدی نمی‌پندارند و حتی پس از ورود به دوران بلوغ نیز به دنبال استفاده از خدمات درمانی نیستند به‌طوری‌که باور راسخ بر درمان خودبه‌خودی دارند اما دسته‌ای از والدین دلسوز، با مشاهده زنگ خطرهای هشداردهنده همواره مراجعه زودهنگامی دارند.

بهترین زمان برای استفاده از مشاوره‌های پزشکی زمانی است که کودک بیش از ۵ سال دارد و همچنان شاهد خیس شدن رختخواب است به‌طوری‌که اغلب روزها با چنین صحنه دل‌خراشی مواجه می‌شود.

خیس شدن رختخواب به بهداشت روان کودک، آسیب وارد می‌کند و همواره از این نظر خجالت‌زده است؛ اما در صورت ماندگاری چنین وضعیتی بیش از شش ماه، استفاده از خدمات درمانی بسیار مثمر ثمر خواهد بود.

در مواردی، اگرچه مدت طولانی نشانی از خیس شدن رختخواب را نمی‌بیند اما به‌یک‌باره در مهارت خودکنترلی مثانه دچار چالش می‌شود.

مشکل شب‌ادراری برای اغلب افراد تجربه مشترکی است که در سن ۲، ۳ و ۴ سالگی حتی برخی در دوران بلوغ نیز با چنین عارضه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برای درک بهتر این عارضه بد نیست نگاهی به تعریف سازمان جهانی بهداشت بیندازیم.

تعریف شب‌ادراری ازنظر سازمان جهانی بهداشت

ازنظر سازمان جهانی بهداشت تا ۵ سالگی، خیس شدن رختخواب چندان جدی نیست، زمانی می‌توان چنین وضعیتی را یک بیماری تلقی کرد که کودک بیش از ۵ سال داشته باشد و عارضه به‌صورت غیرارادی حداقل دو بار تکرار شود. البته نباید افرادی را که با بیماری‌های تأثیرگذار دست‌وپنجه نرم می‌کنند را استثنا قائل شد.

شب‌ادراری یا بی‌اختیاری شبانه، معمولاً با عمیق‌تر شدن خواب رخ می‌دهد و دلایل مختلفی در بروز آن تأثیرگذارند.

دیگر عوامل تأثیرگذار بر شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

عدم وابستگی به سبک تربیتی

برخلاف باور برخی از مردم، مشکل شب‌ادراری کودکان ارتباطی با وضعیت خانوادگی یا سبک تربیتی ندارد. معمولاً این مشکل شایع دلایل مختلفی دارد، در مواردی نیز استرس‌های روانی می‌توانند عامل بروز یا تشدیدکننده باشند.

استعداد ژنتیکی

تمامی افراد، ویژگی‌هایی را از اعضای خانواده به‌ویژه والدین به ارث می‌برند، شاید بد نیست بدانید که بسیاری از مشکلات نیز مرتبط با سوابق خانوادگی هستند، شب‌ادراری نیز زمانی می‌تواند قابل پیش‌بینی باشد که والدین در کودکی با این عارضه دست‌وپنجه نرم کرده باشند به‌طوری‌که برای درگیری پدر و یا مادر، احتمال فرزند حدود ۴۵ درصد است اما درصورتی‌که شواهدی برای پدر و مادر هم‌زمان دیده شود، این احتمال به ۷۷ درصد افزایش می‌یابد.

تأخیر در بلوغ

تأخیر در بلوغ نیز با توجه به تأثیر که بر ساختارهای عصبی دارد، می‌تواند تخلیه مثانه را با مشکل مواجه کند، بنابراین برخلاف اعتقاد والدین که چنین مشکلی را با عمیق خوابیدن کودک مرتبط می‌دانند، علت متفاوت است.

عادت نامناسب نوشیدن

بهتر است فرزندتان را آموزش دهید که نوشیدن مایعات را تنها محدود به ساعت قبل خواب نکند و طی روز نیز زمان مناسبی برای تأمین آب بدن است.

ظرفیت کم مثانه

مطمئناً افرادی که از ظرفیت کم مثانه برخوردارند، بیشتر با مشکل شب‌ادراری دست‌وپنجه نرم خواهند کرد.

شب‌ادراری ثانویه نیز معمولاً به دلیل عفونت‌های دستگاه ادراری، دیابت و شرایط خاص روانی-اجتماعی مانند استرس زیاد بروز می‌کند البته در مواردی، برخی از بیماری‌ها منشأ این مشکل هستند.

شیوع مشکل شب‌ادراری به چه وابسته است؟

برای درک مشکل شب‌ادراری اگر نگاهی به آمارها بیندازید، متوجه خواهید شد این مشکل قربانیان زیادی را درگیر کرده است که برخی به دلیل برخورد نامناسب خانواده‌ها ازنظر اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس به‌شدت آسیب دیده‌اند و نمی‌توانند همچون سایر هم سن و سالان در ابعاد مختلف زندگی خویش، نقش پررنگی داشته باشند اما بد نیست دانست که در برخی از کشورها، همچون آلمان شب‌ادراری پس از آسم، دومین بیماری شایع دوران کودکی لقب گرفته است.

نباید به امید درمان خودبه‌خودی، فرزندتان را برای فائق آمدن بر مشکل شب‌ادراری همراهی نکنید، مطابق آمارها تنها حدود ۱۵ درصد از کودکان می‌توانند به شکل خودبه‌خودی این پدیده را شکسته دهند اما استفاده از شیوه‌های درمانی مناسب می‌تواند کمک کند، سلامت روان کودکان حفظ شود با توجه به آن‌که ۸۵ درصد مابقی کودکان در صورت عدم پیگیری درمان، همچنان چنین عارضه‌ای را مشاهده خواهند کرد که با افزایش سن، تبعات آن نیز چندین برابر خواهد شد.

مطمئناً نوجوانانی که همچنان بی‌اختیاری دارند، شرایط بغرنج‌تری را تجربه خواهند کرد علاوه بر آنکه بازدهی درمان ممکن است کاهش یابد.

تشخیص اولیه شب‌ادراری کودکان چگونه است؟

در جلسات مشاوره‌ای، متخصصان سؤالاتی را برای کسب اطلاعات درست می‌پرسند ازجمله آن‌که:

• شواهد چنین مشکلی در خانواده به چه صورت بوده است؟
• کودک در هفته چند بار رختخواب خود را خیس می‌کند؟
• ازنظر روانی چه تبعاتی این مشکل به همراه داشته است؟
• معاینه فیزیکی نیز کمک می‌کند تا پزشک تشخیص دهد ناهنجاری یا دلایل خاصی، تأثیر بر بروز مشکل شب‌ادراری داشته‌اند یا خیر؟
• سونوگرافی از مثانه نیز برای درک بهتر این عضو حیاتی صورت می‌گیرد.
• همچنین برای احتمال وجود عفونت، آزمایش ادرار تجویز می‌گردد تا برای تشخیص اطلاعات درست داشت.

یکی از اقدامات جالب برای ثبت مشکلات شب‌ادراری‌های کودکان، استفاده از دفتر خاطرات مثانه است به این صورت که اطلاعاتی کسب شوند تا پذیرش با یک جمع‌بندی درست داده‌های تجربی صورت گیرد:

• زمان بیدار شدن کودک چگونه است؟
• معمولاً زمان به رختخواب رفتن در چه ساعتی رخ می‌دهد؟
• یادداشت زمان به توالت رفتن نیز کمک‌کننده است.
• می‌بایست زمان خیس شدن رختخواب را نیز یادداشت کرد.
• در هر مقدار دفع ادرار، حجم آن چقدر است.
• یادداشت کردن جزئیات سبک تغذیه نیز کمک‌کننده است.
• زمان، مقدار و جزئیات رژیم غذایی نیاز است.
• همچنین در صورت بروز شرایط خاصی مانند لکنت، استرس و فشار بهتر است با پزشک در میان گذاشته شود.

بهترین شیوه‌های درمانی برای مشکل شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

در مواردی کودک تنها از مشکل شب‌ادراری رنج نمی‌برد بلکه ممکن است التهاب، مشکلات پوستی، خارش و یا درد را نیز احساس نماید؛ بنابراین پزشک بر اساس شواهد و ارزیابی‌های خویش، درمان‌های مختلفی را توصیه می‌کند.

معمولاً درمان دارویی و آموزش می‌تواند بسیار اثربخش باشد به‌طوری‌که کودک می‌آموزد که نوشیدن مایعات خاص مانند کافئین را کاهش دهد و برای رفتن به توالت نیز تعلل نداشته باشد.

استفاده از آب کرن بری

استفاده از آب کرن بری یکی از شیوه‌های متداول و تأثیرگذار برای خداحافظی با مشکل شب‌ادراری است به‌ویژه افرادی که با عفونت ادراری، دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

معمولاً یک فنجان آب کرن بری به‌صورت سه بار در طی روز، بسیار اثربخش است اما نیاز بوده، این برنامه تا چندین هفته ادامه یابد.

درمان دارویی شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

معمولاً برای درمان شب‌ادراری اولیه، اقدامات به‌گونه‌ای است که بیش از شش ماه ماندگار باشد و دستورالعمل‌های ساده دارویی توصیه می‌شود که معمولاً متناسب با شرایط سنی و ارزیابی‌های دقیق است تا داروهای مناسبی را تجویز کند. حتی پس از مصرف کوتاه‌مدت نیز می‌توان شاهد کاهش این مشکل بود.

به یاد داشته باشید هرچقدر نیز خواب عمیق باشد و کودک خستگی زیادی را حس کند، مطمئناً نمی‌تواند عامل خیس شدن رختخواب باشد. اگر فرزندتان با چنین عارضه‌ای مدت‌ها است، دست‌وپنجه نرم می‌کند به‌جای استفاده از خوددرمانی و توصیه‌های غیرعلمی دوست و آشنا، برای ارزیابی دقیق، راهی مطب پزشکان متخصص شوید.

هرگز نمی‌توان یک سن خاص را برای پایان مشکل شب‌ادراری تعیین کرد بلکه شرایط بسیاری در این مهارت، تأثیرگذارند بنابراین والدین می‌بایست برای آگاهی خویش، اطلاعات موثقی را از منابع قابل‌اطمینان دریافت کنند تا شاهد فرزندی سالم و با اعتمادبه‌نفس باشند.

بد نیست بدانید مشکل شب‌ادراری، پسران را بیش از دختران درگیر می‌کند علاوه بر آنکه سبک زندگی نیز می‌تواند منجر به تشدید این عارضه شود.

خوشبختانه حال درمان‌ها و تکنیک‌های متنوعی وجود دارد که می‌تواند به کودکان کمک کند تا بی‌اختیاری ادرار را کنترل کنند.

شرایط تأثیرگذار بر درمان شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

شب‌ادراری معضلی است که عوامل بسیار ممکن است در بروز آن تأثیرگذار باشند که انتخاب یک شیوه درمانی ثابت برای تمامی افراد چندان عاقلانه نیست. علاوه بر درمان‌های خانگی، دارودرمانی نیز تأثیر بسیاری دارد.

پزشکان با واکاوی از عوامل پنهان در بروز این مشکل، برای رهایی نیز نقشه راهی اصولی تعریف می‌کنند که نیازمند، صبوری و همکاری خانواده و کودک است.

خوشبختانه خانواده‌ها متوجه شده‌اند که تنها درمان خانگی جوابگو نیست بلکه می‌بایست از متخصصان صاحب‌نظر برای این عارضه کمک گرفت.

روش‌های کمک‌کننده به کاهش شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله در منزل

بهتر است نسبت به تغذیه کودک قبل از خواب دقت نظر داشته باشید. همچنین توصیه می‌شود، مواد حاوی کافئین، نوشابه‌های گازدار، مرکبات و شکلات نیز محدود شده به‌طوری‌که بعد از ساعت ۳ عصر، چنین تنقلاتی را دریافت نکند.

فرزندتان را برای رفتن به دستشویی قبل از خواب، بیدار کنید تا پر بودن مثانه عامل بی‌اختیاری ادرار نباشد.

در این برهه سنی، والدین می‌بایست فرزندشان را برای رفتن به دستشویی از خواب بیدار کنند تا رفته‌رفته تبدیل به یک الگوی ثابت شود.

شاید تعجب کنید سیستم تشویق کودکان چقدر می‌تواند بازدهی آموزش برای خودکنترلی ادرار را افزایش دهد.

استفاده از وسایل و ابزارهایی که موردعلاقه کودک هستند، نتایج را نیز دوچندان خواهد کرد.

بد نیست بدانید در برخی از موارد کودک به دلیل ترس از مسیر رفتن به سرویس بهداشتی، ترجیح می‌دهد رختخواب خود را خیس کند، بنابراین با استفاده از چراغ‌خواب و یا کاهش وسایل در مسیر، این فرایند را کاهش دهید.

رفتار مناسب خانواده‌ها برای کاهش مشکل شب‌ادراری کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله

کودکان ۲ و ۳ و ۴ ساله علاوه بر آنکه وابستگی عاطفی بسیاری به والدین دارند، در حال الگوبرداری از رفتار و برخورد نیز هستند که مسئولیت پدر و مادر را چندین برابر می‌کند:

نباید با تمرکز بر مشکل شب‌ادراری، فرزندتان را شرمنده کنید، مطمئناً کودک دچار ضعف اعتمادبه‌نفس نیز خواهد شد که می‌تواند به ماندگاری عارضه نیز بینجامد.

صبوری و داشتن روی خوش، می‌تواند به کودک انگیزه بدهد تا با آموزش کارآمد، مشکل بی‌اختیاری ادرار در خواب را کاهش دهد.

بهتر است والدین برای فرزندان خود یک امنیت ذهنی ایجاد کنند و اجازه ندهند دیگران مشکل شب‌ادراری را برای شوخی و یا تمسخر برگزیند، مطمئناً تبعات آن می‌تواند آینده را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

قرار نیست مشکل شب‌ادراری را به‌گونه‌ای در نظر بگیرید که کودک سؤال یا برخوردی با این عارضه نداشته باشد، گفت‌وگو می‌تواند تابوی ذهنی کودک را بشکند به‌طوری‌که تأکید بر روی مسئله نیز حذف گردد.

از دیگر اقدامات جالب و تأثیرگذار شبیه‌سازی عملیات در طی روز است، به‌گونه‌ای که عادت بیدار شدن از خواب را بیاموزد و بتواند مشکل خویش را کنترل کند.

چه زمان استفاده از دارودرمانی الزامی است؟

همواره برای استفاده از دارودرمانی نیاز جدی وجود ندارد. برخی از مشکلات شب‌ادراری در کودکان خودبه‌خود درمان می‌شود و گروهی نیز با آموزش می‌توانند شاهد نتایج اثربخش باشند اما در مواردی که استفاده از هشداردهنده‌ها تأثیرگذار نیستند و یا بزرگ‌سالانی که دچار بی‌اختیاری ادرار شده‌اند، می‌توانند چنین خدماتی را بهره گیرند.

به یاد داشته باشید در مواردی ممکن است، عوارض جانبی محسوسی نیز دیده می‌شود اما می‌توان با مشورت با پزشک، نسبت به ادامه یا قطع دارو اقدام کرد.

معمولاً از داروهایی مانند دسموپرسین و ایمی پرامین برای کاهش مشکل شب‌ادراری استفاده می‌شود، علاوه بر آن‌که در مواردی با مصرف داروهایی همچون اکسی بوتینین و هیوسیامین، می‌توان شاهد نتایج اثربخش بود.

تأثیر تنبیه و سرزنش بر کاهش مشکلات شب‌ادراری

کودکان اگرچه به نظر می‌رسد چندان درکی از جهان پیرامون ندارند اما هوش سرشار آن‌ها موجب می‌شود، تشویق و تنبیه را به‌راحتی از یکدیگر تشخیص دهند، به‌طوری‌که حالت صورت والدین را نیز رمزگشایی می‌کنند بنابراین اگر فرزندتان با شب‌ادراری دست‌وپنجه نرم می‌کند، بهتر است از لحن انتقادی خود بکاهید و با صبوری، فرآیند بهبودی را تسهیل کنید. مطمئناً کودک نیز برای رهایی از این چالش انگیزه دوچندانی خواهد داشت.

سخن آخر

مشکلات شب‌ادراری کودکان ۲، ۳ و ۴ ساله تنها محدود به خیس شدن رختخواب نیست، بلکه تبعات گسترده‌ای دارد که می‌تواند سال‌های آینده را نیز تحت تأثیر قرار دهد به‌طوری‌که کودک باید زمان طولانی با این مشکل حاد درگیر باشد و انگیزه و اعتمادبه‌نفسی برای انجام امور معمول نیز نداشته باشد که چالش‌های عظیمی را در آموزش، اشتغال و زندگی اجتماعی تجربه کند. فراموش نکنید، استفاده از خدمات درمانی کارآمد همواره اثربخش است و می‌توان شاهد بهبودی کامل تمامی انواع شب‌ادراری بود.

در مواردی ممکن است دوره درمان بلندمدت باشد اما نباید با بی‌صبری، روند دستیابی به این هدف را طولانی کرد.

courtesy of koodaksun.com