خصوصيات کودک از بدو تولد تا سن 10 سالگی

خصوصيات کودک از بدو تولد تا سن 10 سالگی دوره نوجواني

عبدالله شیرانی

کارشناس ارشد روان‌شناسی

فهرست مطالب:

خصوصيات کودک در شش‌ماهه اول

خصوصيات کودک در شش‌ماهه دوم زندگي

خصوصيات کودک در شش‌ماهه سوم زندگي

خصوصيات کودک در شش‌ماهه چهارم زندگي

خصوصيات کودک در ٢ سالگي

خصوصيات کودک در سه‌سالگی زندگي

خصوصيات کودک در چهارسالگی

خصوصيات کودک در پنج‌سالگی

خصوصيات کودک در شش‌سالگی

خصوصيات کودک در هفت‌سالگی

خصوصيات کودک در هشت‌سالگی

خصوصيات کودک در نه‌سالگی

خصوصيات کودک در ده‌سالگی

خصوصيات کودک در شش‌ماهه اول

دست‌وپا می‌زند و سر و شانه و چانه را براي لحظاتي بالا نگه می‌دارد. به‌راحتی به اطراف می‌چرخد، توانايي نشستن براي چند ثانيه را دارد، می‌خندد، به صداها حساس است و نسبت به آن عکس‌العمل نشان می‌دهد. به صورت اشخاص نگاه می‌کند و آشنا را از ناآشنا تشخيص می‌دهد، خوب می‌شنود، با افراد ناآشنا احساس ناراحتي می‌کند، مايل است او را در آغوش بگيرند و نوازش کنند، با اسباب‌بازی سرگرم می‌شود، ترس، خشم و ناراحتی در چهره او قابل‌رؤیت است، به کودکان هم‌سن‌وسال تبسم می‌کند، دوست دارد همراه جمع باشد، محبت و خوبی را می‌تواند منشأ سازی کند.

خصوصيات کودک در شش‌ماهه دوم زندگي

اعضاء و جوارح را به‌راحتی می‌چرخاند و تلاش شديدي براي نشستن می‌کند و همچنين براي خوابيدن روي شکم و ايستادن در کنار صندلی يا اشياء بلند فعاليت می‌کند، اشياء را می‌گیرد، دست‌به‌دست می‌کند و گاهي هم اشياء کوچک را به هم می‌زند، با خودش حرف می‌زند، صدا درمی‌آورد، می‌خندد. اين حالت را خصوصاً وقتی‌که اشياء جديدي را می‌بیند خواهد داشت، نسبت به تصاوير از خود کنجکاوي نشان می‌دهد. براي پیدا کردن اشياء مخفی‌شده در پارچه، کاغذ، و غيره حساسيت نشان می‌دهد، به بازي علاقه دارد و از اسباب‌بازی‌های صدادار خوشش می‌آید و به گرفتن آن‌ها اصرار می‌ورزد، مايل است موردتوجه قرار بگيرد و به کساني که به او نگاه می‌کنند لبخند می‌زند، نسبت به اشياء و موجودات اطراف حساسيت نشان می‌دهد و با آن‌ها لحظه‌ای انس می‌گیرد و غالباً با پرتاب اشياء به‌طرف زمين يا اطراف در پي سنجش و ايجاد ارتباط با آن‌هاست، می‌خواهد خود را در مجموعه ديگران شريک بداند و از حرکات آن‌ها تقليد کند، نسبت به تشويق و تنبيه بی‌توجه نيست، جلب‌توجه می‌کند و به دستورات ساده عمل می‌کند. 

خصوصيات کودک در شش‌ماهه سوم زندگي

با يک دست بعضي کارها را انجام می‌دهد، فعالیت‌های حرکتي او مثل نشستن، سینه‌خیز رفتن، بالا رفتن از صندلي و… زياد می‌شود. تصاوير بزرگ و رنگي را خوب نگاه می‌کند، از کارهاي ذوقي لذت می‌برد مثل دکي کردن و قايم شدن، و با اسباب‌بازی متحرک بازي می‌کند، کارهايي که مورد تشويق و تائید ديگران است را با ميل و رغبت انجام می‌دهد. دوست دارد به حرف‌هایش گوش دهند و در اين کار سخت و مُصراست. رفتارهاي او بوي حسادت می‌دهد و از بازي با ديگران دريغ نمی‌کند، رقابت در رفتارش ديده می‌شود. در اين دوره، خود را براي تعامل در زندگي آماده می‌کند و اولين قدم‌ها و علائم پرخاشگري از او ديده می‌شود. غالباً اشياء را از ديگران می‌گیرد تا دوباره برگرداند.

نکته قابل‌توجه: حافظه کودک دوره دوساله اول بسيار جاذبه دارد و الفاظ و اشياء را به‌طور مخفي در خود جاي می‌دهد بنابراین تا می‌توانید کلمات لازم را در آن جاي دهيد. البته کودک هيچ وانمود نمی‌کند که آن‌ها را می‌داند. وليکن قسمتي از آثار اين گنجينه در آينده هنگام زبان باز کردن کودک مشهود می‌شود. البته بعد از دو سال اين مطلب هنوز هم وجود دارد. ليکن کمتر در اختيار شماست.

خصوصيات کودک در شش‌ماهه چهارم زندگي

می‌تواند با استفاده از مداد، خط منحني، صاف و نقطه را ترسيم نمايد، فعالیت‌های حرکتي او مثل رفتن، نشستن، دويدن، جهيدن مستقل می‌شود، عمل جويدن کامل می‌شود و می‌تواند غذا بخورد، به قصه گوش می‌دهد، نسبت به اعمال ديگران علاقه نشان می‌دهد، اشياء را با ديگران ردوبدل می‌کند.                                                                             

در اين مرحله آموزش کودک به شرح است:

روزانه حداقل نيم ساعت از وقت خود را صرف او کنيد و سعي کنيد از او در انتخاب لباس، غذا و بازي نظرخواهی و مطابق نظر او رفتار نماييد و در صورت خطا، غیرمستقیم او را در جريان قرار دهيد.

آموزش ابتدايي نقاشي را براي او آغاز کنيد. چون او قادر به نوشتن نيست بنویسید و خط‌های مختلفي روي کاغذ ترسيم نمايد و با تقليد در کشيدن اشياء و حروف او را آموزش دهيد.

در اين دوره بايد کلمات قياسي را آموزش دهيد مثل: سرد و گرم، بلند و کوتاه، کوچک و بزرگ، چپ و راست، عقب و جلو و… با رنگ‌ها را تا حدودي آشنا شود.

خصوصيات کودک در ٢ سالگي

در این سن کودک به‌خوبی می‌دود، کمتر زمين می‌خورد، از پله‌ها بالا می‌رود، بسيار فعال و سرزنده و بانشاط است، ماهیچه‌های انگشتان او بهتر انجام‌وظیفه می‌کنند، مثلاً اگر قبلاً براي ورق زدن کتاب چند برگ را باهم ورق می‌زد ولي هم‌اکنون قادر است برگ‌ها را یک‌یک ورق بزند، در اين سن توجه کودک زيادتر می‌شود و مدت نگهداري مطالب در حافظه وي افزايش می‌یابد، زمان يادآوري او بين ١٥ الي ٢٠ دقيقه طول می‌کشد، قوه تکلم او پيشرفت بيشتر کرده است، کودک دوساله سعي دارد به شخصيت خود توجه بيشتري بکند، ضمیر شخصی «مال من» يا «من» را بيشتر انتخاب می‌کند و به کار می‌برد، اخلاق و رفتار کودک از همه جهات تقریباً آرام‌تر از دوره قبل است، ازنظر احساسات نيز تعادل و آرامش بيشتر دارد، تقاضاهای او ديگر مصرانه نيست، هنگام صرف غذا قاشق را به‌خوبی در دست می‌گیرد و می‌تواند از ليوان استفاده کند، براي انجام کارهاي مربوط به خود مثل درآوردن لباس‌ها خودش شخصاً تلاش می‌کند و به آلت تناسلي خود دست می‌زند، وقتي او را ستايش می‌کنند شادمان می‌شود و بعضی‌اوقات دوست دارد ديگران را از خود راضي کند و از بسياري جهات، اين سن، سن دوستي و محبت است و طفل، احساسات دوستانه‌ی ديگران را به‌خوبی پاسخ می‌دهد، مادرش را در خانه تعقيب می‌کند، فعالیت‌های مادر را در خانه به هنگام بازي تقليد می‌کند. شکاک و مردد است، خواسته‌هایش را تغييرمي دهد و گاهي بدخلق و بی‌حوصله است، مداوم به کارهايي می‌پردازد که به خيال خودش واقعي است و دوست دارد مادر دائماً به او توجه کند، هنگام ترس، خستگي و بی‌حوصلگی به آغوش مادر پناه می‌برد، وقتي چيزي را به او ندهيد بدخلقی می‌کند، ليکن می‌توان توجه او را از موضوع منحرف کرد. هنگامی‌که در حضور او به بچه‌های ديگر توجه شود دلگير می‌شود، در کنار کودکان ديگر بازي می‌کند اما با آن‌ها همبازي نمی‌شود، بازي با آب را دوست دارد، منفی‌باف است و «نه» می‌گوید، ازلحاظ عاطفي وابسته به بزرگ‌سالان آشناست، مدت طولاني می‌تواند اداي کارهاي واقعي مثل رانندگي، لباس شستن و… را درآورد.

توانایی‌های ديگر کودک عبارت‌اند از:

می‌تواند هشت مکعب را بغلطاند، با استفاده از سه مکعب پل می‌سازد، از کشيدن خطوط عمودي و افقي تقليد می‌کند، پنج تصوير را نام می‌برد و يا هفت تصوير را نشان می‌دهد، ليوان آب يا اشياء شکستني را با دقت حمل می‌کند، از لفظ من استفاده می‌کند، ادرار و مدفوع خود را کنترل می‌کند.

خصوصيات کودک در سه‌سالگی زندگي

در اين سن کودک می‌تواند چهارزانو بنشيند، دو يا سه رنگ اصلي را می‌شناسد و آن‌ها را نام می‌برد و می‌تواند با قيچي چيزي را از کاغذ جدا کند، اسم و جنس خود را به‌طور کامل بيان می‌کند، با خود و به‌ویژه هنگام بازي روده‌درازی می‌کند، در آستانه‌ی زمان حال زندگي می‌کند. مکالمات ساده را بيان می‌کند و از تجارب و دیده‌ها و شنیده‌های پيشين خود سخن می‌گوید، بسيار کنجکاو است، دستان کوچکش را می‌تواند بشويد، شب‌ادراری ندارد، رفتار اجتماعي در او رشد يافته است، دوست دارد به افراد بزرگ‌سال در کارهاي خانه کمک کند، مفهوم شريک شدن در بازي و نظاير آن را درک می‌کند، نسبت به بچه‌های کوچک‌تر از خود، مهربان است.

توصیه‌های مربوط به اين دوره:

در اين دوره حساسيت فوق‌العاده‌ای روي شکوفايي استعدادها و علاقه‌مندی‌های آني خود دارد. بنابراين موارد موردنظرش را بررسي و در موارد لازم او را ياري و کمک نماييد.- سعي کنيد با تشویق‌های لفظي و تأییدهای کلامي، او را در انتخاب‌های مقبول ياري کنيد.
– نسبت به خشونت‌ها و ضربه‌های وي حساسيت نشان ندهيد و آن را ناديده نگيريد.
– فرصتي از روز را به ترسيم نقاشي، خطوط و اشکال اختصاص دهيد.
– در شنيدن گفتار و تجارب کودک، کاملاً دقت نماييد و او را نسبت به کسب تجربه‌های شنيداري و ديداري تشويق کنيد.
– در هنگام گفتگو با وي و پاسخ به سؤالات سعي کنيد نتیجه‌گیری کنيد تا درک کودک را تقويت نماييد.
– به فرصت‌های تخيلي کودک توجّه نماييد و سعي کنيد آن را برهم نزنيد و از طرفي، محيطي فراهم کنيد تا او بتواند در آن محيط، ميدان تخيلي وسيعي داشته باشد.
– فعالیت‌هایی مثل خوردن، خوابيدن، مسواک کردن، پوشيدن لباس و کفش، دستشويي رفتن و نظافت محيط پيرامون را به ميل او و آزادانه تشويق کنيد.
– شمارش اعداد، اشکال هندسي، رنگ‌ها، تميز دادن اشياء، يادگيري حروف الفبا از عناوين آموزشي و فراگيري در اين دوره محسوب می‌شوند.
– کمک‌های وي را در مسائل زندگي با روي شاد بپذيريد تا روح همکاري و احساس مسؤوليت وي تقويت شود.
– سعي کنيد محيط اطراف او و زندگي خانواده را منظم نماييد تا الگوپذيري وي بيشتر شود و از طرفي، ذهن او را نسبت به اين موضوع آزاد بگذاريد تا بتواند به تخيل بيشتري بپردازد.
– به او اجازه دهيد حداقل يک ربع در میان جمع نسبت به فعالیت‌های روز خودش گفتگو نمايد.

خصوصيات کودک در چهارسالگی

رفتار کودک در این سن دقیق‌تر و ظریف‌تر می‌شود، می‌تواند به‌راحتی از پله‌ها بالا و پايين برود، مدتي طولاني روي صندلي بنشيند، لی‌لی بازي کند، لباس خود را بپوشد، بند کفش خود را ببندد، ليکن انجام بعضي از کارها مثل محکم کردن کمربند و يا تقسيم يک کاغذ به‌صورت دو مثلث، نياز به زمان بيشتري دارد، کنجکاوي او در مورد محيط و اطرافيانش بيشتر می‌شود، به مطالب اساسي داستان‌ها کمتر توجه دارد، پرواز وي در عالم تخيل وسیله‌ای براي سرگرمي اوست. بين تخيلات و واقعيات فاصله‌ای وجود ندارد، از قيچي براي بريدن عکس‌ها استفاده می‌کند، تصوير يک آدم را علاوه بر قسمت سر و پا، به همراه دو دست رسم می‌کند، ازلحاظ تکلم، کودک در اين سن بسيار فعال است، سؤالات زيادي در ذهن او موج می‌زند و اين سؤالات اغلب با «چرا» همراه است. شادابي کودک در این دوره موجب می‌شود اغلب افراد درباره شناخت او، راه اغراق در پيش بگيرند، کودک در چهارسالگي نه‌تنها پرجنب‌وجوش و کوشاست بلکه حدود و قيودي در هيچ کاري نمی‌شناسد، کتک می‌زند، سنگ می‌زند، لگد می‌زند و خراب‌کاری می‌کند، ازنظر عواطف هم حالتي متغير و ناپايدار دارد، با صداي بلند می‌خندد و لحظه‌ای بعد خشمگين می‌شود و می‌گوید تو مرا عصباني می‌کنی. حرف‌هایی که می‌زند باعث ناراحتی و رنجش ديگران می‌شود، به ديگران بی‌احترامی می‌کند و کلمات زشت را تقليد و بر زبان می‌راند. کودک سعي می‌کند با ديگر بچه‌ها روابط اجتماعي متقابل داشته باشد، به بازی‌های دسته‌جمعی علاقه نشان می‌دهد.

در روابط خود با ديگران زیاده‌روی می‌کند، از اطاعت سر باز می‌زند، دوست دارد از دستورات پدر و مادر سرپيچي و با ديگران مخالفت کند تنبيه در او اثري ندارد، قسم می‌خورد، بزرگنمايي کردن و تکبر را دوست دارد، وقتي با پدر و مادرش راه می‌رود دوست دارد از آن‌ها تندتر گام بردارد.

توصیه‌های مربوط به اين دوره:

– آدرس شناسي و زمان‌شناسی هفتگي را به کودک آموزش دهيد.
– بازي با اعداد و حروف و شمارش جاهاي خالي و معکوس.
– آموزش صداي حروف و خواندن از روي کتاب داستان.
– نظرخواهي از کودک پيرامون مسائل کلي جهان و محيط اطراف و تحليل آن.
– حفظ سوره‌های کوچک قرآن و شعرهاي کتاب‌های داستان کودکان.
– ميدان را در ابراز محبت به ديگران باز و او را تائید نماييد.
– در طول روز قصه‌ای کوتاه برايش تعريف کنيد.
– اَشکالي ساده کشيده و از او بخواهيد که آن‌ها را با قيچي ببرد.

خصوصيات کودک در پنج‌سالگی

کودک در اين سن داراي تعادل کلي است و حرکاتش از تکامل بيشتري برخوردار است و می‌توان گفت که مانند بزرگ‌سالان عمل می‌کند، به اعمالي چون شانه زدن و مسواک زدن می‌پردازد، آرامش و تعادل فراوان در رفتارش به چشم می‌خورد، قابل‌اعتماد و پايدار و سازگار است، از روي مدل، تصاوير ساده را می‌کشد و زماني که می‌خواهد نقاشي بکشد می‌داند چه چيزي بهتر می‌شناسد، کنجکاوي بيشتري پيدا می‌کند، معني کلمات را در حین انجام کار می‌خواهد بداند و بايد بامتانت و وقار، سؤالات او را پاسخ گفت، کودک در اين سن به سطحي از پختگي رسيده است که از دوره‌های قبل قابل‌تشخیص است، در انجام کارها کمک کرده و از خواهر و برادر کوچک خود مواظبت می‌کند.

توصیه‌های مربوط به اين دوره:

– ذوق ادبي کودک را بارور کنيد.
– در معرفي حیوانات و آثار و خصوصيات آن‌ها با کودک گفتگو کنيد.
– داستان‌های زيباي خودساخته‌ی کودک را که با تخيلات همراه است قبول و او را مورد تشويق قرار دهيد.
– سؤالات او را در رابطه با مفاهيم هستي به‌آرامی پاسخ دهيد و آن‌ها را به‌سوی مقاصد موردنظر جهت‌دهی کنيد.
– از او بخواهيد تا درصورت توان، کلمات ساده را رونويسي کند.
– به او بگوئيد تا در ترسيم شکل انسان، معمولاً همه اعضاء را بکشد.
– در نقاشي می‌تواند مربع و مثلث را روي مدل تقليد کند، پس از او بخواهيد اين کار را انجام دهد.
– داستان‌گویی، نقاشي، هنر، خواندن و نوشتن را می‌توانید به‌صورت ابتدايي به او آموزش دهيد.

خصوصيات کودک در شش‌سالگی

کودک در اين سن مجدداً گستاخ و سرکش می‌شود. ولي اين تغيير در 6.5 سالگي خاتمه می‌یابد، در اين سن کودک بسيار احساساتي است، احساسات کودک صورتي دوگانه دارد. يعني لحظه‌ای شخصي را دوست دارد و لحظه‌ای ديگر از او بيزار است، یک‌وقت مادرش را در آغوش می‌گیرد و می‌گوید خيلي او را دوست دارم و دقیقه‌ای ديگر می‌گوید اصلاً مادرم را دوست ندارم، درعین‌حال که چابک و فعال است، بی‌قرار و ناآرام نيز هست، به هنگام بازي به جنگ‌وگریز می‌پردازد؛ ولي نمی‌تواند آن را به‌خوبی و خوشي به پايان برساند، براي او مشکل است که بين دو چيز يکي را انتخاب کند، به نقشي که دست او در انجام کارها دارد پي می‌برد، سه‌چرخه سواري را به دوچرخه‌سواری ترجيح می‌دهد، در تکلم خود پرخاشجو است، می‌تواند با تلفن، با ديگران ارتباط برقرار کند، دنياي اطراف را بهتر می‌شناسد و به ارتباطات فضايي و فواصل زمان شعور پيدا می‌کند، خيلي دوست دارد که وقايع دوران بچگي خود را بشنود، مايل است درباره هر چيزي اطلاعات کسب کند، مفهوم چپ و راست را درک می‌کند، وقتي تصوير انسان را می‌کشد دست‌وپاها را دوبعدي رسم می‌کند، از رنگ کردن لذت می‌برد، دلش می‌خواهد اول او را به‌حساب بياورند و دوستش بدارند و بيشتر به او سهم بدهند، بين خانه و جاهاي ديگر فرق می‌گذارد، براي او مادر ديگر مرکز دنيا نيست. مادر درجه دوم قرار می‌گیرد. گستاخ و بی‌ادب است و در انجام دستورات ديگران لجاجت و سرپيچي می‌کند، خيلي پرتوقع است و در انجام توقعاتش سرسخت است و در برابر آنچه در اطرافش می‌گذرد حساس است.

توصیه‌های مربوط به اين دوره:

– عدم توجه به حالت شبيه حسادت و پرهيز از ذکر آن در حضور ديگران.
– اطاعت از فرمان‌های عقلاني او و پرهيز عاقلانه و هوشيارانه از فرمان‌های غيرمعقول وي.
– حواله مسؤوليت به وي و تشويق در اداره و انجام رساندن آن.
– پرهيز از اختلاف والدين و دقت در رفتارهايشان؛ زيرا فوق‌العاده مؤثراست. والدين بايد از هرگونه اختلاف پرهيز نمايند. زيرا تکیه‌گاه عقلي کودک، پدر و تکیه‌گاه احساسات او، مادر است.
– مذاکره و گفتگو با وي پيرامون خوبی‌ها و بدی‌ها و نظرخواهی از وي.
– تائید صميميتي که به ديگران دارد و تشويق آن.
– سعي کنيد به کودک آموزش خلاقيت بدهيد و او را تشويق به بروز خلاقيت کنيد.
– درزمینهٔ مقررات اجتماعي با وي گفتگو کنيد. به‌طور مثال رعايت حق‌الناس و حقوق الهي و اجتماعي و… زيرا کودک می‌تواند عموماً معنا و مفهوم را درک کند و پيرامون آن فکر نمايد.
– نسبت به فعالیت‌های وي منعي ايجاد نکنيد؛ ولو با سروصدا يا تحرک زياد همراه باشد.
– درصورتی‌که از شما کمکي درخواست کرد او را تنها نگذاريد. يکي از تشویق‌های اين سن، همراهي وي در کارهایی است که او از شما تقاضاي کمک می‌کند.

خصوصيات کودک در هفت‌سالگی

از خصوصيات اين سن آن است که کودک آرام و در خود فرورفته است، دقت او از کودک شش‌ساله بيشتر است. حس تعادل و توازن در او کامل‌تر شده است، پسران به بازي فوتبال و تيراندازي علاقه‌مند هستند و دختران از جهيدن و لی‌لی بازي لذت می‌برند، کودک در برابر خطرات اجتماعي هوشيارتر است و بهترين سرگرمي او آن است که مدت‌ها روي زمين دراز بکشد و يک دست خود را زير سر بگذارد و با دست ديگر چيزي بنويسد، به مداد خيلي علاقه دارد، به خواندن علاقه نشان می‌دهد، هنگام برخورد با مسئله‌ای که مخالف ميل اوست، به‌جای اينکه ايستادگي کند و حق خود را بگيرد، غرغرکنان از آن صحنه کنار می‌رود و دلش می‌خواهد مکان جداگانه‌ای داشته باشد، به تلويزيون علاقه‌مند است، گاهي اوقات مدرسه براي او کسل‌کننده می‌شود.

مفاهيم اخلاقي در او پرورش می‌یابد و براي قواعد و مقررات و بازی‌ها اهميت قائل است. اعمال ديگران را چه خوب و چه بد مورد داوري قرار می‌دهد، آشکار گریه نمی‌کند. ولي گریه‌اش از ته دل و سوزناک است. دوگانگي خُلق دارد، بعضي روزها شاد و بعضي روزها ناشاد است. پاره‌ای روزها به‌عکس، همه‌چیز را فراموش می‌کند و گيجي فراواني از خود نشان می‌دهد، گاهي خيال می‌کند همه با او مخالف‌اند و کسي او را دوست ندارد و حتي می‌پندارد که پدر و مادر هم نسبت به او روش خصمانه و غیرعادلانه دارند.

خصوصيات کودک در هشت‌سالگی

کودک در اين سن مجدداً به دنياي بيرون از خود توجّه می‌کند، در نظر او هيچ کاري مشکل نيست، مايل است در برابر دشواری‌ها و مشکلات بايستد و مقاومت کند، حس مبارزه‌طلبی در او ايجاد و تقويت می‌شود، تصويري که از توانایی‌های خود دارد بيشتر از قدرت واقعي اوست، کلمات عاميانه را استعمال می‌کند و اين نشان آن است که ازلحاظ اجتماعي، تماس‌های جديدي برقرار کرده است. قدرت سخنگويي او پيشرفت می‌کند، تلفظ جملات، اغلب صحيح است، اختلافات را چه در اشياء و چه در اشخاص درک می‌کند، داوري و ارزشيابي او رشد يافته است و احتمالاً می‌تواند به شکست‌های خود پي برده و اعتراف کند، بسیار حساس است و باید او را از خطرات جدي محافظت کرد:

اول اينکه نبايد گذاشت او بيش از حدِ امکانات خود، دست به کارهاي گوناگون بزند؛ براي او مشکل است تماس خود را با محيطش قطع کند. پيوسته در جنب‌وجوش، سرگرم و فعال است و از کارهای تازه لذت می‌برد. خطر ديگر، شکست کودک در انجام فعالیت‌هاست، کاري که شروع کرده ممکن است با شکست و ناکامي مواجه شود. ممکن است کودک، خود را از اين لحاظ زياد سرزنش ‌کند. بايد او را در انجام کارهايي که احتمالاً نمی‌تواند آن‌ها را به‌صورت موفقیت‌آمیز به پايان برساند کمک کرد تا ترس‌هایش بريزد. زيرا از تاريکي و حيوانات می‌ترسد.

مادر بهترين کسي است که می‌تواند در زدودن اين ترس‌ها به او کمک کند. دوست دارد در جمع بزرگ‌ترها باشد، مايل است سؤالاتی را مطرح کند که پاسخ آن‌ها را خود می‌داند. درحالی‌که سايرين قادر به جوابگويي آن‌ها نيستند. در اين دوران، کودک اين پندار را که اشياء هم مانند حيوانات داراي روح هستند به کنار می‌گذارد.

خصوصيات کودک در نه‌سالگی

کودکي که در هشت‌سالگی، پرشور بود، در نه‌سالگی آرامشي نظير دوران پنج شش‌سالگی دارد، کودک نه‌ساله رفتاري هوشيارانه و متنوع دارد، هماهنگي بين چشم و دست بيشتر می‌شود و کودک قادر است از دو دست خود همه نوع استفاده‌ای بکند، زبان را به‌صورت وسیله‌ای در جهت انتقاد از افکار و نظريات ديگران و بيان انديشه و احساسات خود بکار می‌برد، زبان را در زمینه‌های نو مورداستفاده قرار می‌دهد و خطاهاي دستوري دوره قبل را تکرار می‌کند، سنِ گوش دادن به قصه‌ها رو به اتمام است و علاقه به خواندن کتاب افزايش يافته است. کودک در اين سن قبل از اينکه به کاري مشغول شود درباره آن می‌اندیشد و تفکر منطقي در او کمابيش بروز می‌کند. به گردآوري مجموعه‌ها علاقه‌مند است و می‌کوشد تا مهارت‌های خود را تکميل کند. در این دوره، کودک، قابليت بسيار براي استقلال دارد و در انجام اين قابليت اصرار می‌ورزد. او معتقد است ديگر بزرگ شده و پدر و مادر نبايد به او رياست کنند. ارزش دوستان، از والدين بيشتر است و ازنظر آنان عقايد و نظرات دوستان به عقايد اعضاي خانواده ترجيح دارد، به همين جهت، تمايل و علاقه به کارهاي گروهي و گردش‌های دسته‌جمعی در او بيشترمي شود، همکاري اجتماعي و گروهي در میان کودکان افزايش می‌یابد. کودک در اين سن گاه‌گاه نه‌تنها دلهره و اضطراب دارد بلکه شکايت هم می‌کند، شکايات او، بيشتر، از نوع ناراحتی‌های جسماني است، مثلاً می‌گوید دستم درد می‌کند يا چشمم می‌سوزد و اغلب، اين شکايات را براي فرار يا پرهيز از کارهايي که به آن‌ها تمايل ندارد ابراز می‌دارد.

خصوصيات کودک در ده‌سالگی

حرف پدر و مادر در اين سن براي کودک مانند قانون است، به سهولت اطاعت می‌کند، از والدين و ساير اعضاي خانواده اظهار رضايت می‌کند، نسبت به ديگران صميمي و بامحبت است در رفتارش نرمي و انعطاف‌پذیری نشان می‌دهد، به عقيده بعضي از صاحب‌نظران، دختران در اين سن از بلوغ اجتماعي بيشتري برخوردارند و علاقه زيادتري نسبت به مسائلي چون ازدواج دارند.

***