بازیهای محلی و بومی ایران
کشتی چوخه
مرتضی رضوانفر
شرح بازی:
کشتی چوخه در خراسان شمالی از تاریخچه کهنی برخوردار است و بیشتر در جشنهای عروسی و برداشت محصول و یا بهعنوان تفنن و سرگرمی انجام میگیرد. این بازی بهعنوان میراث آیینی منطقه در فهرست ملی میراث معنوی کشور ثبت شده است. این بازی ورزشی بهمرور حالتی رسمی و قانونمند به خود گرفته و در فصول و مناسبتهای مختلف برگزار میشود. مهمترین اجرای آن، هرساله در روز
۱۴ فروردینماه با حضور بیش از ۷۰ هزار نفر در محل گود چشمه زینل خان شهرستان اسفراین برگزار میشود. در این مراسم که به «چهارده به در» نیز معروف است، پهلوان سال انتخاب میشود.
معمولاً کشتی با نوای ساز و دهل شروع میشود و در طول برگزاری کشتی نیز ادامه میابد، نوازندگان در موسیقی مقامی معروف به کوراوغلی مینوازند که دارای تمهای رزمی و حماسی است. زمانی که کشتی به مراحل حساسی میرسد نوازندگان نیز ریتم موسیقی را تند میکنند. شروع کشتی چوخه، شباهتهایی با کشتی زورخانهای یافته است، ازجمله ترتیب کشتیها بر اساس پیشکسوتی، ادای احترام نسبت به سادات، بوسه زدن بر زمین و… پسازآن رجزخوانی کرده و حریف میطلبند و کشتی آغاز میشود.